Zuiver commercieel belang is geen gerechtvaardigd belang

Zo luidde 5 jaar lang het standpunt van de Autoriteit Persoonsgegevens in haar richtsnoeren over het Gerechtvaardigd Belang. De KNLTB kreeg op basis hiervan in 2020 een boete van 525.000 euro van de AP "voor het onrechtmatig verstrekken van persoonsgegevens van KNLTB-leden aan twee sponsoren". De bond zou hier geld aan hebben verdiend. Deze praktijk was volgens de AP in strijd met de Algemene verordening Gegevensbescherming (AVG) en louter een commercieel belang en geen gerechtvaardigd belang. Inmiddels weten we beter. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft op 4 oktober 2024 in de case van de KNLTB v AP (C‑621/22) de uitleg van de AP definitief van tafel geveegd en beslist: “Het begrip „gerechtvaardigd belang” in de zin van artikel 6, lid 1, eerste alinea, onder f), AVG is ruimer dan een „tot de wet behorend, wet zijnd, in een wet vastgelegd” belang.” Volgens verschillende deskundigen was deze uitspraak te verwachten en was het standpunt van de AP onjuist.  De principiële interpretatie van de AP heeft het niet gered in de juridische realiteit.

Het Hof oordeelde dat bij het beroep op een gerechtvaardigd belang elk belang rechtmatig kan zijn, mits de verwerkingsverantwoordelijke kan aantonen dat dit belang “rechtmatig” is. Hoewel het juridisch nauwkeuriger zou zijn om te stellen dat de verwerkingsverantwoordelijke moet aantonen dat het belang “niet onrechtmatig” is, betekent dit nadrukkelijk niet dat alle gegevensverwerkingen die niet onrechtmatig zijn automatisch een grondslag in de AVG hebben. Bij een beroep op het gerechtvaardigd belang moeten de rechten en belangen van zowel de verwerkingsverantwoordelijke als de betrokkenen zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen. Voor dergelijke situaties bestaat een ‘oplossing’ in de vorm van een toetsingskader, genaamd het Legitimate Interest Assessment (LIA). Dit helpt om de juiste afwegingen te maken ten aanzien van het gerechtvaardigd belang en te bepalen of dit belang wel of niet zwaarder weegt dan de privacy van de betrokkenen. Er zijn drie belangrijke afwegingen die u moet maken:

1. Beoordeel of er een gerechtvaardigd belang achter de verwerking schuilt.
2. Beoordeel of de verwerking noodzakelijk is voor het doel dat u hebt geïdentificeerd.
3. Beoordeel of het belang van de verwerkingsverantwoordelijke zwaarder weegt dan de belangen en rechten van de betrokkenen.

Bent u geïnteresseerd in een generiek model van een Legitimate Interest Assessment, inclusief alle vragen die u ondersteunen bij het maken van de juiste belangenafweging? Neem dan contact met ons op en wij zorgen ervoor dat u snel een exemplaar ontvangt.

In de casus van de KNLTB is het jammer dat de focus uitsluitend lag op de ‘rechtmatigheid’ van de verwerking in het kader van een gerechtvaardigd belang. Het zou interessanter zijn geweest als er ook was gekeken naar de noodzakelijkheid en de belangenafweging tussen de verwerkingsverantwoordelijke en de betrokkenen. In dit verband kunnen namelijk grote vraagtekens worden gezet bij de verkoop van persoonsgegevens van leden aan de loterij, zoals door de KNLTB is gebeurd. De Europese uitspraak betekent in ieder geval niet dat de boete van ruim een half miljoen euro voor de KNLTB direct is kwijtgescholden. De rechtbank van Amsterdam zal de zaak opnieuw beoordelen, waarbij zij wel rekening moet houden met het vonnis uit Luxemburg. De tennisbond mag dus nog steeds hopen op een financiële meevaller.

Het is positief dat er nu meer duidelijkheid is over de interpretatie van deze norm uit de AVG. Echter, waar precies de grens ligt tussen wat wel en niet is toegestaan, zal de komende jaren nog moeten worden uitgevochten. Wordt vervolgd ??!!