033 200 30 83
Terugblik én vooruitblik – AP versterkt rol als privacywaakhond
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft haar jaarverslag over 2024 gepubliceerd. Het rapport biedt een breed inzicht in de activiteiten van de toezichthouder op het gebied van privacy en gegevensbescherming. We zetten de belangrijkste ontwikkelingen én vooruitzichten voor je op een rij.
Toezicht met maatschappelijke impact
In 2024 voerde de AP duizenden interventies uit: meer dan 7.500 klachten zijn afgehandeld en er werden bijna 40.000 datalekken verwerkt. Grote techbedrijven zoals Meta, Booking.com, Uber, Netflix en Clearview werden aangesproken op hun privacypraktijken – soms met forse boetes tot gevolg.
Maar de AP doet meer dan handhaven. Er is veel geïnvesteerd in voorlichting, normuitleg en dialoog met organisaties. Toch blijft het een uitdaging om snel te reageren: door capaciteitstekort duren procedures soms onnodig lang en is het proactief starten van onderzoeken beperkt mogelijk.
De 5 focusgebieden van 2024
De AP richtte haar toezicht extra op vijf thema’s die een grote impact hebben op de privacy van burgers:
1. Algoritmes & AI
De AP is sinds 2023 coördinerend toezichthouder voor algoritmes en AI. Er is gewerkt aan normuitleg, toezichtstructuren en bewustwording, onder meer via evenementen en rapporten. Een onderzoek naar de fraudeaanpak van DUO toonde aan hoe discriminatie via algoritmes kan ontstaan.
2. Big Tech
De AP trad op tegen misstanden bij grote platforms. Uber kreeg een boete van totaal €300 miljoen vanwege het onrechtmatig doorsturen van persoonsgegevens naar de VS. Netflix kreeg een boete van 4,75 miljoen euro in verband met gebrekkige transparantie in de privacyverklaring.
3. Vrijheid & veiligheid
Cameratoezicht, gezichtsherkenning en dataverzameling door overheden en winkels stonden onder de loep. De AP gaf negatief advies over de inzet van politie-algoritmes en waarschuwde een supermarktketen voor het gebruik van bodycams.
4. Datahandel
De aanpak van misleidende cookiebanners kreeg prioriteit en gaf extra voorlichting voor duidelijke cookie-keuzes. Er werd guidance gepubliceerd over scraping (het automatisch verzamelen van persoonsgegevens van internet), dat in veel gevallen onrechtmatig blijkt te zijn.
5. Digitale overheid
Overheidsorganisaties blijven worstelen met privacywetgeving. De AP hield verscherpt toezicht op onder andere de Belastingdienst, Provincie Zuid-holland en de Gemeente Eindhoven. Technologie zoals slimme verkeerslichten werd kritisch bekeken vanwege privacyrisico’s. En een waarschuwing voor het Nationaal Archief voor de online publicatie van het oorlogsarchief.
Wat gaat de AP in 2025 en daarna doen?
De AP kijkt vooruit en kondigt een aantal duidelijke prioriteiten aan voor de komende jaren:
• AI-toezicht verder opbouwen: In 2025 start het toezicht op de nieuwe AI-verordening. De AP werkt hierin nauw samen met andere toezichthouders, onder andere via het Samenwerkingsplatform Digitale Toezichthouders.
• Investeren in effectiever toezicht: De AP wil meer op eigen initiatief onderzoek kunnen doen, zeker waar het gaat om minder zichtbare risico’s zoals profilering of discriminatie door algoritmes.
• Meer capaciteit voor klachtenafhandeling: Burgers moeten sneller geholpen worden bij klachten, en bedrijven moeten kortere doorlooptijden ervaren bij vragen en procedures.
• Versterken van de positie van Functionarissen Gegevensbescherming (FG’s): Op zowel nationaal als Europees niveau pleit de AP voor een stevigere inbedding van deze functie binnen organisaties.
• Toegankelijk toezicht op Big Tech: Het toezicht op grensoverschrijdende datastromen, zoals doorgifte van gegevens naar derde landen, blijft een speerpunt.
• Communicatiecampagnes: De AP blijft inzetten op bewustwording onder burgers en organisaties, onder meer over cookies, AI en online privacy.
• Interne groei en professionalisering: Door onder meer nieuwe huisvesting, verdere digitalisering (zoals met zaaksysteem ZAP!) en het versterken van informatiebeveiliging.
Europese samenwerking als sleutel
De AP wil haar rol als actieve Europese speler blijven uitbouwen. In 2024 werd al meegeschreven aan belangrijke Europese opinies, bijvoorbeeld over het controversiële Consent or Pay-model van Meta en over het gebruik van AI. De samenwerking met andere toezichthouders in het EDPB wordt in 2025 verder geïntensiveerd.
Tot slot: investeren in privacybescherming
De AP herhaalt de oproep aan politiek en samenleving: zonder extra middelen blijft het moeilijk om de privacy van burgers op het gewenste niveau te beschermen. Zeker met de opkomst van AI en andere technologieën is structurele versterking van de toezichthouder noodzakelijk.
Meer weten?
Privacy is volop in beweging – en de rol van de Autoriteit Persoonsgegevens is daarin relevanter dan ooit. Of het nu gaat om toezicht op Big Tech, het beperken van risico’s rond AI of het versterken van privacy binnen de (digitale) overheid: het speelveld groeit, net als de complexiteit van de vraagstukken.
Wij merken als PrivacyTeam dat organisaties steeds vaker behoefte hebben aan deskundige ondersteuning bij hun privacyvraagstukken. We denken graag mee, bieden richting en helpen u op weg naar praktische oplossingen. Heeft u een vraag of loopt u tegen iets aan? Neem gerust contact met ons op.
Benieuwd naar alle details?
Lees dan het volledige Jaarverslag 2024 van de Autoriteit Persoonsgegevens via de volgende link: Jaarverslag-ap-2024.pdf